एवढें लक्षांत ठेवा - विंदा करंदीकर

 

उंची न अपुली वाढते फारशी वाटून हेवा!

श्रेय ज्याचें त्यास द्यावे; एवढें लक्षांत ठेवा.

ती पूर्वजांची थोरवी त्या पूर्वजांना गौरवी;

ती न कामी आपुल्या; एवढें लक्षांत ठेवा.

जाणतें जें सांगती तें ऐकुनी घ्यावें सदा;

मात्र तींही माणसें! एवढें लक्षांत ठेवा.

चिंता जगीं या सर्वथा कोणा न येई टाळतां;

उद्योग चिंता घालवी; एवढें लक्षांत ठेवा.

दुप्पटीनें देतसे जो ज्ञान आपण घेतलेलें,

तो गुरुचे पांग फेडी; एवढें लक्षांत ठेवा.

माणसाला शोभणारें युद्ध एकच या जगीं;

त्यानें स्वत:ला जिंकणे! एवढें लक्षांत ठेवा.

ओले हिरवे दिवस

गिरिशिखरांवरुनी
सोगे सुटले ढगांचे
ओले हिरवे दिवस
येती जाती श्रावणाचे

मिटे फुले डोंगरात
फूल ऊन-सावल्यांचे
स्वप्न दिवसाच्या डोळां
तरळते चांदण्याचे

ओल्या चिंब अवकाशी
आर्त नाद पावश्याचा
पान फूल होऊ पाहे
कण कण मृत्तिकेचा

विष्णुकांतीच्या फुलांच्या
पसरल्या निळ्या राशी
सहस्राक्ष अंथरितो
नेत्र धरेच्या पायाशी

गवताच्या पात्यापरी
भिजलेले माझे मन
इंद्रधनुष्याशी नाते
जोडी उन्मन होऊन

तुझ्या वंदितो माउली पाउलांस - ग. दि. माडगूळकर

दिला जन्म तू विश्व हे दाविलेस 

किती कष्ट माये सुखे साहिलेस 

जिन्यालागीं आकार माझ्या दिलास

तुझ्या वंदितो माउली पाउलांस 

गुरु आद्य तू माझिया जीवनात 

तुवा पेरिली धर्मबीजे मनात 

प्रपंचात सतपंथ तू दविलास   ।। १ ।।

तुझ्या कीर्तीविस्तार माझा प्रपंच 

कृपेने तुझ्या रंगला रंगमंच 

वठे  भूमिका पाठ जैसा दिलास ।। २ ।।

उमेचे, रमेचे, जसे शारदेचे 

जपध्यान तैसे तुझे जन्मदेचे 

तुझ्या प्रेरणेने यशस्वी प्रवास ।। ३ ।।

वेलांटी

पीत केशरी पातळ चोळी हिरवी अंगात
नेसुनिया आपलेच हसू आलीस दारात

स्वागताचे तुझ्या शब्द जन्मोजन्मी घोकलेले
भाग्य-उजरीच्या वेळी कोसळोनी मौनी झाले

जुळविता तुझ्या डोळां अक्षरे मी आयुष्याची
उरे वेलांटीच अंती तुझ्या वक्र भिवयीची

पण उभी का तू अशी? सोड दाराची चौक्ट
तुझ्या ओठांच्या रेषांशी माझी अडली ना वाट!

वाट अडू दे अशीच रात्र इथेच पडू दे
तुझ्या देहाच्या दिव्याशी तम गहिरे होऊ दे, माझी सावली सरु दे

प्राजक्ताची फुले

टप‌ टप‌ पडती अंगावरती प्राजक्ताची फुले
भिर‌ भिर‌ भिर‌ त्या तालावरती गाणे अमुचे जुळे !

कुरणावरती, झाडांखाली
ऊन सावली विणते जाळी
येतो वारा पाहा भरारा, गवत खुशीने डुले !

दूर दूर हे सूर वाहती
उन्हात पिवळ्या पाहा नाहती
हसते धरती, फांदीवरती हा झोपाळा झुले !

गाणे अमुचे झुळझुळ वारा
गाणे अमुचे लुकलुक तारा
पाऊस, वारा, मोरपिसारा या गाण्यातुन फुले !

फुलांसारखे सर्व फुला रे
सुरात मिसळुनी सूर, चला रे
गाणे गाती तेच शहाणे बाकी सारे खुळे !

बसलेले: संजीवनी मराठे, पद्मा गोळे, कवि यशवंत, बा.भ.बोरकर, वि.वा.शिरवाडकर (कुसुमाग्रज) ऊभे: मंगेश पाडगाँवकर, वसंत बापट, ग.दी.माडगुळकर, वा.रा.कांत

सांध्यसुंदरी

इंद्रनील चंद्रकांत सांध्यसुंदरी ही
येइ हसत मधुर मंद विश्वामंदिरीं ही .....

उंबर्‍यांत धुउनि उन्हे धूळ माणकांची
मूर्ति सजल-पारिजात-कांत पावलांची
नेसुनि ये वसन नरम तलम अंजिरी ही ....

मंदानिल दुडदुडुनी बिलगले पदांला
उचलुनि त्यां मृदुल करें लाविलें उराला
चुंबुनि त्यां मोहरली स्नेहमंजिरी ही ....

कुरवाळुनि बोलवि ही बोबडया खगांना
लावुनि गालांस बोट खुलवि वल्लरींना
एक एक नवलदिवा लावि अंबरीं ही ....

पिककंठी जलवंती उघडुनी उराला
दावि इंद्रचापवर्णचित्ररत्नमाला
कुजबुजली गुज तिजशीं स्वर्गमाधुरी ही ....

झाले छायार्द्र नेत्र भूमिमाउलीचे
वात्सल्ये जड झाले पयद माउलींचे
स्वागद हें भावोत्कट बघुनि बावरी ही .....

व्यथित मना ... कर जोडुनि स्मर ‘शुभं करोति’
स्थिरचर एकाग्रचित्त जाहलें सभोतीं
वाहाया तुजवर ये शांतिनिर्झरी ही